của Đức Hộ-Pháp Phạm Công Tắc Tập I |
…
Rất đổi là Thầy còn phải dùng tiếng nói dễ-dàng, rẻ-rúng mà làm thi dạy Đạo… Từ đây theo ý muốn của Thầy, dầu gặp phải vấn-đề khó-khăn cũng gắn chí luận-bàn cho giản-dị.
Trích Phương-Tu Đại-Đạo.
 * Những lời thuyết Đạo nầy không phải của Phạm-Công-Tắc.
Hộ-Pháp thay lời Đức Chí-Tôn nói Đạo cho toàn thể con cái của Ngài nghe, quý hay chăng là ở chỗ đó…
Bần-Đạo mỗi phen lên giảng… thì đều cầu-nguyện với Đức Chí-Tôn cho sáng-suốt, mà biết vẫn còn thiếu kém, không thể gì tả bằng con mắt thần của mình đã ngó thấy đặng một bài. Bần-Đạo thú thật rằng mười phần có lẽ Bần-Đạo tả được năm bảy phần là nhiều, sợ còn kém hơn thế nưã…
Nếu thảng như Đức Chí-Tôn ban ân riêng trong nền chánh-giáo của Ngài, có cả Thánh-thể của Ngài đoạt pháp đặng , thấy đặng, có lẽ cũng chỉnh thêm dùm giúp tay với Bần-Đạo mới toàn-thiện toàn-mỹ đặng.
Trích Con-đường Thiêng-Liêng Hằng-Sống
Đây là những Lời Giáo-huấn của Đức Hộ-Pháp đã dạy Con-Cái Đức Chí-Tôn trong buổi Tam-Kỳ Phổ-Độ, được trích ra trong những Trước-tác, Bút-phê các Phúc-sự và Lời Thuyết Đạo ... trong suốt thời-gian hành đạo của Đức Ngài.
Đây là một tài-liệu tổng-hợp bao gồm cả các lãnh-vực Triết-học và Đạo-lý, huyền-linh lẫn khoa-học. Tất cả các chi-tiết về Vũ-trụ và Nhân-sinh và các lãnh-vực Thiên-Đạo và Thế-Đạo, cho đến những chi-tiết điều-hành cơ-cấu guồng-máy hành-chánh Đạo để phổ-tế chúng-sanh... đều được Đức Hộ-Pháp chỉ-vẻ giảng-giải rõ-ràng khúc-chiếc, hướng-dẫn từ đường đi nước bước … với những ẩn-dụ, những tiên-tri vô cùng chính-xác cho hôm nay và cho mãi tận đến nghìn sau… lại được Đức Ngài chỉ-giáo bằng những ngôn-từ quen thuộc đơn-sơ thường dùng trong cửa Đạo, không cao-xa cầu-kỳ khó hiểu.
Chúng tôi nhận thấy đây là ánh đuốc soi đường cho người tầm Đao, là một tài-liệu tham-khảo vô-cùng quý-giá cho những nhà soạn Giáo-lý và khai-triển Tạng Luận để hoằêng-dương chánh-pháp, phổ-truyền chơn-đạo trên khắp thế-gian cho hiện-tại và tương-lai...
Đây cũng là khuôn vàng thước ngọc cho kẻ tu-hành, nên chúng tôi đã sưu-tập trích-lục, thành nhiều tập, lấy tên là “Lời giáo-huấn của Đức Hộ-Pháp” với nội-dung gồm những câu giản-dị, mỗi câu một ý, súc-tích ngắn-gọn, gần như dưới dạng những câu danh-ngôn... chúng tôi chọn những chủ-đề đễ hiểu đễ thực-hành, để trích-dẫn cống-hiến cho tín-hửu, nhất là ở bậc phổ-thông như con em chúng ta, để làm tài-liệu tu-học.
Mỗi câu trích-dẫn đều có ghi xuất-xứ, vậy vị nào muốn tìm hiểu thêm các chi-tiếc tỷ-mỉ, hoặc các ẩn-ý cao-siêu khác, thì căn-cứ theo đó mà sưu-tầm trong các tài-liệâu gốc, để sự hiểu biết được phong-phú hơn.
Hơn nữa có một số đồng-đạo cho rằng ngày nay Đức Hộ-Pháp đã về Thiêng-Liêng vị, nhiều người đã lạm-dụng, nên nhiều lời nói không phải của Đức Ngài nói ra, nhưng họ cũng gán cho là lời nói của Đức Hộ-Pháp. Để tránh sự nghi-ngờ này, chúng tôi xin đề-nghị với các tác-giả, mỗi khi dẫn-chứng Lời của Đức Hộ-Pháp, thì phải kèm theo lời chú-thích dẫn-chứng: Lời Đức Hộ-Pháp nói khi nào, có thể ghi rõ thêm ngày giờ năm tháng, nói tại đâu, nói với ai... nếu trích trong tác-phẩm, thì ghi rõ tác-phẩm nào, do nhà xuất-bản nào, năm nào... như vậy để đồng-đạo khỏi nghi-ngờ mức-độ chính-xác của lời nói Đức Hộ-Pháp đã trích-dẫn, hầu đủ đức-tin để thực-hiện những lời giáo-huấn của Đức Ngài được đến nơi đến chốn.
Người sưu-tập biên-soạn không giữ bản-quyền, xin hoan-nghênh mọi sự chú-thích phổ-biến lại, dưới bất kỳ hình-thức nào, để sự truyền-bá đạo-lý được sâu rộng đến tận cơ-sở Đạo để giáo-hóa chúng-sanh biết ăn ở hiền-lương đạo-hạnh .
Đây chỉ mới là những tập phát-hành đầu tiên, chắc-chắn là việc làm nầy còn rất nhiều thiếu sót. Kính xin quý Bậc cao-minh và đồng-đạo vui lòng góp ý bổ-túc để các lần tái-bản kế tiếp được súc-tích hơn.
Dã-Trung-Tử
Cẩn bút.
Trừ ra các kinh-điển Hán-văn hay Pháp-văn, cùng của các nước khác, xưa để lại, rõ hửu-ích cho Đạo lược dịch ra, thì tôi chẳng luận chi, chớ tôi thấy phần nhiều sách vở của nhiều đạo-hửu viết ra chẳng dùng văn-từ lý-lẽ giản-dị, mà lại dùng văn-chương mắt-mỏ, ý-tứ rất cao-kỳ, làm phần đông coi không hiểu thấu nên không bổ-ích chi cho Đạo hết.
Trích phương-tu Đại-Đạo của Đức Hộ-Pháp Phạm-Công-Tắc.
Đức Chí-Tôn đến đôï rỗi, lập giáo rồi lại bắt Minh-thệ.
Hỏi tại sao Ngài lại bắt Minh-thệ buộc con cái phải hiệp-đồng cùng nhau. Mỗi người có một chút Đức-tin, Thầy bảo qui đức-tin ấy lại, phải có tâm-đức tin-tưởng yêu-ái lẫn nhau. Phải nhìn nhận có Thầy, có đức-tin nơi Thầy.
Hại thay ! Có nhiều đứa con của Ngài cũng nghe, cũng tìm Đạo, cũng thọ-giáo, cũng Minh-thệ đủ phép-tắc. Biết bao nhiêu, khi mới đến cùng Thầy, quì dưới chơn Thầy, mà hể ra khỏi chơn Ngài rồi thì lại phản-phúc Ngài và con cái của Ngài.
...
Nói về phần chư Môn-đệ của Đức Chí-Tôn, từ buổi đem thân vào cửa Đạo trong lúc nhập-môn đã quì trước Bửu-Điện có bàn Ngũ-Lôi, mà lập minh-thệ rằng:
"Từ đây tôi biết một Đạo Cao-Đài Ngọc-Đế, chẳng đổi-dạ đổi-lòng hiệp đồng chư môn-đệ, giữ gìn luật-lệ Cao-Đài, như sau có lòng hại thì thiên tru địa-lục".
Than ôi! Cho những người thề như vậy, mà cũng không để trọn đức-tin nơi Chí-Tôn lại thối bước ngã lòng, cởi áo Đạo, dẹp khăn tu, mong mải xu- hướng theo con đường tục-luỵ, cho nên gây tạo ra con đường làn súng mủi đạn ngày nay.
Vậy, ai là người thất-thệ với Chí-Tôn thì phải sớm thức-tỉnh tâm-hồn, ăn-năn sám-hối, cầu xin Đại Từ-Phụ cùng các Đấng Thiêng-Liêng, từ-bi ân-xá tội-lỗi tiền-khiên, hoạ may đặng chung hưởng ân-huệ của Đức Chí-Tôn ban cho sau này.
Trích Lời thuyết Đạo của Đức Hộ-Pháp tại Báo-Aân-Từ đêm rằm tháng Chín Bính-tuất (1946 về “Lời Tiên của Đức Lý Giáo-Tông”.
Đạo chẳng phải nơi lời nói, mà ở nơi kết-quả sự thật mình làm, chẳng phải nơi câu kệ, câu kinh mà buộc hành-vi người giữu đạo.
Trích Phương Tu Đại-Đạo của Đức Hộ-Pháp Phạm-Công-Tắc.
Người Đạo ở trường-hợp nào cũng Đạo. Muốn làm Đạo, mỗi việc gì cũng có thể làm Đạo đặng. Bần-Đạo cho phép Luật-sự Lư trở lại làm viêc nước song cũng vẫn tiếp-tục làm Đạo.
Trích lời phê của Đức Hộ-Pháp về việc Luật-sự Lư xin đi làm cho chánh-phủ để lấy 2/3 lương giúp Hội Thánh.
Điều thứ chín Đạo là cơ-bản,
Giữ làm sao có bạn không thù.
Từ đây nhớ ráng mà tu,
Hạ mình nhận lỗi mặc dù mình không.
Lời nói sao ngoài trong hòa-hiệp,
Đừng hờn người nếu phải ép lòng.
Không ham những chuyện mênh-mông,
Cần no đủ ấm ép lòng mà chi.
(Trích 10 điều dạy của Đức Hộ-Pháp)
Tu là trau-giồi lấy tinh-thần của mình.
Hành là chẳng phải luyện thân mình theo đạo-hạnh mà thôi, mà cái thân-thể mình đây phải tuỳ-tùng phù hạp với đạo-tâm, thể đạo chơn-chánh bởi gương mình, hể chúng-sanh ngó đạo nơi mình, xem mình cho là đạo mới phải.
...
Lạ chi, mình muốn nhủ người ta bắt rồng, cột phụng , nghĩ có khó chi tiếng biểu, song cốt-yếu người ta có bắêt hay cột đặng cùng chăng, hễ muốn điều chi mà thế-gian làm không đặng thì đành cho là mị-mộng .
...
Cái khó-khăn của đạo chẳng ở sự giảng dạy mà ở sự thực-hành. Cái hay của đạo chẳng phải nơi yếu-lý mà ở nơi kết-quả của sự giáo-truyền.
Trích Phương Tu Đại-Đạo của Đức Hộ-Pháp Phạm-Công-Tắc.
Bổn-phận người tu đối với đời với đạo, đối với trời ra thế nào?
Ai đã mang mãnh xác-phàm này rồi thì cũng tùng theo ba luật thiên-nhiên là Luật Đời, Luật Đạo và Luật Trời.
Ba luật ấy tương-tợ như phù-hợp với luật-điều Tam-giáo.
Trích Phương Tu Đại-Đạo của Đức Hộ-Pháp Phạm-Công-Tắc.
Ngày nào toàn-thể nhơn-sanh đều biết hồi đầu hướng thiện, nhìn Đạo Trời là một Cơ-Quan cứu-thế, thật-hành chủ-nghĩa thương-yêu cho ra thiệt-tướng thì ngày ấy mới đặng hưởng hoà-bình đại-đồng thế-giới.
Trích Lời thuyết Đạo của Đức Hộ-Pháp tại Báo-Aân-Từ đêm rằm tháng Chín Bính-tuất (1946 về “Lời Tiên-tri của Đức Lý Giáo-Tông”).
Hiện nay là buổi kim tiền, ưu thắng liệt bại, mạnh đặng yếu thua, khôn còn dại mất, con người trên mặt thế đều bôn-xu theo quyền-lợi chẳng kể gì nhơn-nghĩa đạo-đức tinh-thần, nên mới có nạn chiến-tranh tương-tàn, đồng-chủng giết hại lẫn nhau hằng ngày diễn ra nhiều tấn-tuồng thảm-thương, bi- kịch … khiến cho giọt luỵ thương-tâm của khách ưu-thời mẫn-thế không thể nào ngưng được.
Chức-Sắc trong Đạo đem hột giống nhơn-nghĩa gieo khắp các nơi, mà nhơn-sanh không ưng-nạp, bởi họ không biết cái năng-lực của nó mạnh-mẽ thế nào, không cần để ý đến, chớ chi họ trọng-dụng đạo nhơn-nghĩa thử một thời-gian coi có hiệu-quả gì chăng ? Nhắc lại Thánh-giáo của Đức Chí-Tôn có dạy về chữ Nhơn:
Nhơn là đầu hết các hành-tàng
Cũng bởi vì nhơn dân hoá quan,
Dân trí có nhơn nhà nước trị,
Nước nhà nhơn thiệt một cơ-quan.
Ngày nào toàn-thể quốc-dân mà biết thực-hành hai chữ “Nhơn-nghĩa” cho ra chơn-tướng, thì chẳng luận là xã-hội nào cũng được hưởng mọi điều hạnh-phúc, đời chiến-tranh sẽ trở nên thái-bình an-cư lạc-nghiệp.
Trích Lời Thuyết Đạo của Đức Hộ-Pháp tại Báo-Aân-Từ đêm 30 tháng 9 Bính-tuất (1946) về “Vấn-đề Nho-giáo”
Cái nghĩa-lý của bốn chữ từ-bi bác-ái cũng không phải là mắc mỏ gì, từ lớn chí nhỏ làm được tất-cả, mà tiết thay cho nhơn-sanh không chiụ thực-hành . . .
Từ-bi là gì ? Bác-ái là gì ?
Bần-Đạo xin được giãi chữ Từ-bi. Ai ai cũng đều có sẵn trong tâm, trẻ con nên năm bảy tuổi thì nó đã biết thương-yêu cha mẹ, thương-yêu anh em là người thân-tộc gần-gủi của nó, khi nó đã trưởng-thành có vợ con, bậu-bạn thì nó lại thương-yêu rộng ra hơn nữa, một khi đã thấy sự đau-khổ hoạn-nạn, tai-ương của quần-chúng thì nó cảm-hoá xúc-động đến tâm thương-yêu lan tràn ra, không biết đâu là giới hạn, ấy là tánh từ-bi đó.
Còn bác-ái là thể theo lòng Trời Phật, thương-yêu toàn cả chúng-sanh không biết đâu là bờ bến, thấy chúng-sanh làm được việc gì có đạo-đức nhơn-nghĩa, thì Trời Phật vui mừng thương-yêu chẳng xiết, ấy là Bác-ái.
Hiện nay nhơn-loại thiếu sự từ-bi bác-ái cho nên tạo ra trường tranh-đấu, quyết-chiến với nhau, sát hại đồng-bào, tương-tàn cốt-nhục.
Đức Chí-Tôn giáng-trần hoằng-khai Đại-Đạo Tam-Kỳ Phổ-Độ là cốt yếu đem chủ-nghĩa từ-bi bác-ái làm tôn-chỉ, để cho nhơn-sanh theo đó mà làm một cơ-quan bảo-tồn tánh-mạng và bảo-an Quốc-thể được hoà-bình.
Ngày nào toàn cả quần-chúng, đồng-bào biết giác-ngộ, tu-tâm hiệp-nhứt thật-hành chủ-nghĩa từ-bi bác-ái cho ra chơn-tướng, thì nhơn-sanh sẽ đặng chung hưởng mọi điều hạnh-phúc, chẳng luận quốc-dân nào, xã-hội nào mà toàn-cầu thế-giới cũng được thọ-hưởng cái hạnh-phúc ấy.
Trích Thuyết-đạo của Đức Hộ-Pháp tại Báo-Aân-Từ đêm rằm tháng 10 Bính-tuất (1946) về “Vấn-đề Từ bi Bác-ái”.
Đức-tin chia ra làm ba phương-diện :
1.-Tự-Tín
2.-Tha-Tín
3.- Thiên-Tín.
1.-Tự-Tín là gì?
Tự-tín là mình tin nơi sở sanh của mình có thể bảo-đảm được sanh-mạng cho mình. Con người từ buổi ấu-thơ đã biết ăn, biết nói thì biết thương cha mẹ anh em. Đến lúc trưởng-thành cha mẹ dạy bảo công việc làm ăn, cho đến sự ở đời, giao-thiệp cùng xã hội nhơn-quần, việc nào lợi, điều nào hại, cha mẹ đã chỉ vẻ phân-minh cũng như có một quyển sách lập-thành để làm căn-bản. Ngoài ra hằng ngày ta đã nghe và thấy cả tấn-tuồng của đời diễn ra từ lớp, hay dở tốt xấu, lành dử, hư nên, ta mới lấy đó mà kinh-nghiệm kỹ-càng rồi mới lọc-lược cái hay, cái khéo ở trong đó mới lập lại làm với một quyển sách của cha mẹ dạy ta từ thử, rồi ta mới đem lên trên Linh-Đài ( tức là khối óc của ta), ta sẽ do theo đó mà làm mực thước cho sự hành-vi của ta và ta đủ đức-tin nơi đó, là cơ bảo-tồn lấy thân ấy gọi là tự-túc nơi đó “Tự-tín” nghĩa là “Tu thân”.
2.- Còn Tha-tín nghĩa la øgì ?
Tha-tín là ta biết quan-tiền dũ-hậu, ta tin nơi ông Thầy dạy ta học cái bài vở để lập-thân cho nên người cao-quí, lại có nhiều người trong xã-hội chẳng phải họ cố ý dạy ta học, nhưng cái sở-hành của họ, mọi điều phải trái lành dữ tội phước, thì nó thường hiện ra trước mắt ta, đó là một bài học, nên chú ý rồi ta mới gồm tất cả mọi hình-vi của người đời, ta sẽ lập-lại làm quyển-sách thứ nhì nữa, ta mới cân phân, lừa lọc, tuyển chọn điều hay lẽ phải, ta đem để tên Linh-Đài đặng làm phương-pháp bảo-vệ trường-tồn tánh-mạng của ta ấy là “Tha-tín”.
3.- Thiên-tín :
Tự-Tín và Tha-Tín chưa đủ hoàn-toàn phải Thiên-Tín là trọn đức-tin nơi Chí-Tôn có đủ quyền bảo-hộ sanh-mạng của ta và toàn thể chúng-sanh nơi mặt thếâ. Nếu để trọn đức-tin nơi Chí-Tôn và tuân theo bài học của Đức Chí-Tôn dạy từ-bi bác-ái, nhơn-nghĩa thuận-hoà, và tất-cả đem vào hai quyển sách nói trên hiệp lại thành một khối đức-tin đặc-sắc, ta mới dựng lên để tên Cao-Đài rồi ta do đó mà thi-hành cho chu đáo, ấy là cơ bảo-tồn trường-cưủ của ta và tất cả nhơn-loại.
Nếu có cái Tự-Tín và Tha-Tín là cái năng-lực hữu hình, mà không có Thiên-Tin là Quyền-pháp vô-vi, thì cái năng-lực ấy nó sẽ cuốn lôi theo cơ tư- diệt, vì vậy nên ta phải có đủ đức-tin nơi Chí-Tôn, phải trọng mạng sống của con người, bởi Đức Chí-Tôn hoá-sanh một người là một vật báu của Ngài. Nếu ai tàn-sát cho tiêu loài vật báu ấy thì phạm Thiên-điều tức là đại tội. Ngày nào toàn thể nhơn-loại trên mặt thế giới nầy, mà có đủ đức-tin nơi Chí-Tôn và thật-hành y theo chủ-nghĩa "Từ-bi, Bác-ái, Nhơn-nghĩa" cho được hoàn-toàn thì mới mong chung hưởng đời thái-bình hạnh-phúc, ấy là gầy lại đời Minh-Đức, Tân-lập thế giới.
Trích Thuyết-Đạo của Đức Hộ-Pháp đêm 10 tháng 11 Bính-tuất (1946) về “Vấn-đề Tự-tín,Tha-tín và Thiên-tín”
Muốn đi con đường thứ ba phải tập mình đừng ham muốn chi cho mình nữa, hành-tàng của Chí-Tôn là phận-sự của mình, phải yêu-ái hiếu-hạnh cùng Chí-Tôn và Phật-Mẫu. Cái yêu-ái và hiếu-hạnh ấy phải là phi-thường do tâm-linh điều-khiển, phải thương-yêu nhơn-sanh và vật-loại hơn mình và coi đồng-thể, đồng-sanh với mình. Phải tạo-dựng cố-thủ Thánh-Tâm cho nên Chí-Thánh, và đạt cho đủ ba ngàn công-quả thì sẽ đi đến, lướt đặng và vững-vàng thắng muôn điều trở-ngại.
Trích Thuyết Đạo của Đức Hộ-pháp Ngày rằm tháng 11 năm Bính-Tuất (1946).Tại Khách-Thiện-Từ trước bữa tiệc đãi công thợ. Về “Yếu-quyết lập-vị theo Con đường thứ ba”.
Về nhiệm-vụ của người con dân lúc quốc-gia hữu sự, một điều quan-trọng mà tất-cả các thanh-niên học-sinh cần phải biết, đó là quốc-thể của một nước, tức là sự tập-hợp của một khối cá-thể của những cá-nhân nước ấy. Vậy thì, mỗi công-dân một nước phải có một cá-thể đã. Cá-thể của một người tức là nhân-cách và nhân- phẩm của người đó vậy. Mà muốn cho cá-thể xứng-đáng thì ông cha chúng ta đã để lại cho hai chữ vô-cùng quí báy ấy là “tu-thân” vậy.
Trích Huấn-từ nhân lễ bãi trường và phát thưởng cho học-sinh Trường Lê-Văn-Trung Về “Yếu-quyết của vấn-đề Tu-thân”.
Chẳng phải đối với loài người mà thôi mà đối với tất-cả vạn-loại, chúng-sinh chỉ là anh em còn lạc-hậu.
Con vật mà ta thấy bị giết được, là vì nó vô-cố không phương bảo-vệ, ngày nay giết nó mà ăn thịt, biết đâu sau nầy các bạn lạc-hậu ấy tiến-hóa đến phẩm người trở lên, rồi chúng ta sẽ gặp nó bên mình, khi ấy nó ngó ta mà cười và hỏi:
"Xưa kia Đức-Phật có ăn tôi một lần ".
Nghĩ tưởng chẳng gì sỉ-hổ thẹn-thuồng bằng. Thế nên ta phải ăn chay…
Chưa có ai nhẫn-tâm giết người đặng ăn thịt, cũng không có ai đặng quyền giết các bạn lạc-hậu ấy đễ ăn.
Ta đến đây làm bạn cùng vạn-vật chúng-sanh, vạn-vật giúp ta học cho thấu-đáo huyền-vi cơ Đạo, tạo chí-linh để nối-nghiệp Đức Chí-Tôn.
Trích Thuyết đạo của Đức Hộ-Pháp ngày rằm tháng 2 nhuần Đinh-hợi (1947) Về “Tam-bửu: Tinh Khí Thần”
Nếu ta thấy được cõi Hư-Linh kia, cái Tinh (Thân-thể) của vạn loại bị giết một cách tàn-nhẩn, bởi loài người kết-oán thâm-thù với nó, chực chờ thù ghét, vì vậy mà có vay trả luân-hồi mãi-mãi đọa đày, bất năng thoát-tục.
Mong sao chúng ta từ đây phải biết trọng lấy lẽ ấy, mà luyện đệ nhị xác thân cho đủ đầy sự tinh-khiết, là phải thương loài vật, phải thương tất cả để chấm dứt cái oan-nghiệt ấy, mà truyền-bá cái hườn thuốc linh-đơn nầy là đạo-đức của Chí-Tôn, để cứu vớt quần-sanh thoát vòng đoạ-lạc hoàn-toàn.
Cả thế-giới nầy biết được, thì chắc-chắn không còn cảnh thảm khổ nầy tái diễn lại nữa. Loài người do một nguyên-căn mà thôi, bởi do tâm-lý và tập-quán của các nước, của các sắc dân, vì cái khác ấy mà chia-rẻ nhau, nghịch lẫn nhau, thù địch nhau, mà tranh-đấu không ngừng.
Trích thuyết-đạo của Đức Hộ-Pháp đêm rằm tháng 2 Đinh-hợi (1947) Về “Tam-bửu Tinh khí Thần”
Cái tiếp-dưỡng gián-tiếp là chúng ta ăn cỏ, cây, trái mà để nuôi xác-thân, nó đem lại cho ta cái tinh-ba dưỡng-trấp tốt vô-cùng, còn cái tiếp-dưỡng trực-tiếp là sát sanh-mạng của vật-loại để ăn thịt, thì con người khó mà trường-cửu, và hại thay cái tiếp-dưỡng trực-tiếp lại làm cho mạng sống con người không được bền-bĩ vĩnh-viễn.
Thảo-mộc phải thí-thân đặng nuôi-dưỡng cho các loài-vật mà thôi, thì ta phải ăn thảo-mộc mà chớ, còn một điều luận cao hơn nữa, nếu là thú vật thí thân để nuôi người thì nó phải thí thân đền trả cho đấng Tạo-đoan mới phải ! nhưng thử hỏi Đấng ấy có bắt chúng ta phải thí thân đền trả không ? Chắc-chắn là không ! Thì loài vật thí thân để nuôi cái mạng-sanh con người là điều không có căn-lý nào hết.
Con vật nó hưởng được cái đặc-ân thảo-mộc để tiếp-dưỡng sanh-mạng của nó, thì mình đâu có quyền đoạt sanh-mạng của nó để nuôi mạng-sống của mình.
Trích thuyết đạo của Đức Hộ-Pháp Tại Đền-Thánh Đêm 14 tháng 6 năm Mậu-Tý (1948) Về: “Của cải của chúng ta tại thế nầy”.
Điều thứ tư pháp-môn quy-luật,
Lục thập trai cố sức trau dồi.
Thịt thà xương máu tanh hôi,
Cỏ cây rau quả cũng rồi bữa ăn.
Đức từ bi thương hằng thể hiện,
Không sát sanh lòng thiện ta còn.
Lạc chay tuy chẳng ngọt ngon,
Còn hơn thú vị cơm chang máu hồng.
Trích trong 10 điều dạy của Đức Hộ-Pháp.
Vụ giữ trai-giới nhứt là trường-trai là phạm luật của Hội-Thánh lập lúc ban sơ nơi Tân-luật, Chí-Tôn chỉ định có thập trai mà thôi. Hội Thánh đã lập Luật quá sức mình, thì liệu mà sửa chữa theo Pháp-chánh.
Trích lời phê của Đức Hộ-Pháp V/v trai giới trong Đại-Đạo Tam-Kỳ Phổ-Độ.
Thầy có nói: Thầy dành sẵn gia-nghiệp phẩm-vị cho chúng ta, Thầy không khi nào lấy lại, trừ ra kẻ nào từ bỏ !
Đại Từ-Phụ mà không tin sao ? Ông cha phàm kia còn yêu ái con, trước buổi nhắm mắt còn tính để lại cho con một phần gia nghiệp hương hỏa.
Một điều là ông cha phàm làm với phạm-vi nhỏ phương-pháp nhỏ theo phàm. Còn ông cha thiêng-liêng không lẽ thua ông cha phàm. Thầy nói:
“Thầy dành sẵn gia nghiệp ngôi vị thì Thầy không quyền cho kẻ khác, trừ khi mình bỏ”.
Bần-Đạo tưởng, nhứt là phái Nam, thanh-niên vũ-chức (có chức phận trong quân-đội) nếu mấy em biết cơ-quan ấy thì không hạnh phúc nào hơn là dám hủy mình vì Đức Chí-Tôn. Bần-Đạo dám chắc Thầy không hề chiïu thiếu ai, và Thầy không hề quên mối nợ tình-ái của con cái Ngài. Nếu Thầy không thường món nợ ấy, thì Hộ-Pháp hứa sẽ tái kiếp luân-hồi bồi thường cho đủ.
Trích Thuyết đạo của Đức Hộ-Pháp ngày rằm tháng 2 nhuần Đinh-hợi (1947) Về “Tam-bửu: Tinh Khí Thần”
Những kẻ dám đem mình làm tế vật cho Thầy để lập nên một quốc gia Thiên-đình tại thế nầy, Bần-Đạo dám chắc quốc-gia ấy phải thành. Đức Chí-Tôn tạo cho con cái của Ngài một cửa nhỏ, tuy khó đi mà Bần-Đạo chắc rằng: những hạng con cái dám chết vì Ngài thì chúng nó dám đạp văng cửa ra chúng nó đi sấn đến. Nếu chúng ta có con mắt thiêng-liêng, ngày nào họ đi ngang qua thì ta sẽ thấy các Đấng dầu chư Thần, Thánh, Tiên, Phập tức là các chơn-linh cao trọng cũng phải cúi đầu.
Thầy sẽ trả bao nhiêu món nợ tình-ái của con cái của Ngài thì không biết, chớ không khi nào Đức Chí-Tôn trả cho một mà phải trả nhiều hơn là hẳn vậy. Xin cho toàn đạo nam nữ sao lục nguyên văn để phổ-thông chơn-lý.
Trích Thuyết đạo của Đức Hộ-Pháp ngày rằm tháng 2 nhuần Đinh-hợi (1947) Về “Tam-bửu: Tinh Khí Thần”
Mấy em cũng dư biết Đạo Cao-Đài sản-xuất có một chơn-lý tối-cao tối- trọng, nên đời buổi nầy khao-khát đợi chờ như hạn trông mưa, những kẻ tội-tình trong bể khổ khát-khao đợi giọt Cam-Lồ của Đức Chí-Tôn chan-rưới cho bớt sự đau-thảm. Đức Chí-Tôn đến tạo Đạo giãi-khổ tâm-hồn cả con-cái của Ngài, Đức Chí-Tôn lại tạo ra hình ảnh Thánh-Thể của Ngài, mượn tay các em và các bạn làm hình-thể của Ngài, giải-khổ cho Đời …
Trích thuyết-đạo của Đức Hộ-Pháp tại lễ khai mạc đại-hội Phước-thiên ngày rằm tháng chạp Bính-tuất về “Nhiêm-vụ Phước-thiện”
Bây giờ thử hỏi chơn-truyền của Đức Chí-Tôn mở đạo là một nền chánh giáo, tôn-chỉ bảo chúng ta làm gì ? và Đạo Cao-Đài phải đi theo con đường nào? Chúng ta thấy Đại-Từ-Phụ lấy ba Tôn-Giáo: Nho, Thích, Đạo làm cơ quan duy nhứt, dầu về phần thiêng-liêng hay hửu-hình cũng vậy, để làm bí-mật chơn-truyền diù-dắt linh-hồn và thi-hài của chúng ta là một phương-pháp đoạt kiếp giải-thoát linh-hồn.
- Nho lấy nhơn-nghĩa làm căn-bản.
- Đạo lấy công-chánh làm căn-bản.
- Thích lấy bác-ái từ-bi làm căn-bản.
Ba triết-lý ấy hiệp lại vừa lo phần Đời và phần Đạo, xác hồn chúng ta đi đến tận con đường mà Đức Chí-Tôn chờ đợi các con cái hiệp một cùng Người.
Nhơn-nghĩa là gì ? Người có nhơn là thì không có oán, nghĩa thì không bạc.
Công-chánh là gì? Có công thì không có phụ, có chánh thì không có tà, không chối cái điều chơn-thật được.
Còn có từ-bi thì có khoan-hồng dung-thứ, có bác-ái mới có thể bảo-thủ và thân-mến toàn thiên-hạ, nếu chiếu theo chơn-truyền của Đức Chí-Tôn khuyên bảo chúng ta thế nào, thì chúng ta phải tuân theo thế ấy, chúng ta phải khoan-hồng tha-thứ, biết yêu-ái, phải có công-bình chánh-lý, chúng ta giữ được cả chơn-truyền ấy thì không ghét ai, hờn ai. Trái lại, Đại-Từ-Phụ buộc chúng ta phải thương yêu kẻ nghịch, kẻ thù của chúng ta nữa.
Trích Thuyết đạo của Đức Hộ-Pháp tại Đền Thánh đêm rằm tháng 3 năm Đinh-Hợi ( 1947 ) Về “Tam-Bửu”
Chiếu theo chơn-truyền, đối với đời, với quốc-gia chủng-tộc toàn đạo phải yêu-ái công-chánh từ-bi, có phận-sự tạo-nghiệp cho đời …
Đời đang phải chịu vòng nô-lệ, thì con cái của Đức Chí-Tôn bây giờ phải biết rằng có Thiên-mạng, là Thánh-thể ông Trời tại thế nầy… thì phải có phận-sự giúp đỡ thiên-lương của con cái Ngài, vì thiên-lương ấy là căn-bản tạo quyền cho thiên-hạ, lẽ đương-nhiên chúng ta phải biết phận-sự đối với quốc-gia xã-hội.
Trích Thuyết đạo của Đức Hộ-Pháp tại Đền Thánh đêm rằm tháng 3 năm Đinh-Hợi ( 1947 ) Về “Tam-Bửu”.
Phước-Thiện có nhiệm vụ tối-cao, tối-trọng của Đức Chí-Tôn; giải-khổ vừa xác vừa hồn, Ngài mượn mấy em nuôi-nấng con cái của Ngài, nuôi đói, nuôi khát, bảo-trợ giúp-đỡ cho kẻ nghèo-nàn cô-độc. Chừng nào cả cơ-quan khốc hại của loài người mình gánh vác hết, thì mới đúng cái nhiệm vụ của Chí-Tôn phú-thác, mấy em thử tự hỏi: Hồi nào đến giờ làm nên những gì chưa? Chỉ lo bảo bọc anh em trong Đạo mà thôi, có đâu ngó đến ngoài Đời. Các vật loại đều là con cái Chí-Tôn, chớ không phải nội-dung của Đạo mà thôi, như thế có đủ đâu ? Cơ-Quan Giải-khổ của Chí-Tôn cậy nhờ mấy em lo, nuôi mấy em còn chưa rồi. Từ ban sơ Qua chiụ nhọc-nhằn hẩm hút, ăn từ miếng tương rau hiệp cùng nhau gầy dựng lập Phạm-Môn, Qua chịu khó nhọc như mấy em cho đến ngày Cơ-Quan Phước-Thiện ra thiệt tướng, đã tạo đủ lực-lượng cho mấy em thi-hành nhiệm-vụ.
…
Qua nói cho mấy em hay, Qua đang ngồi đây, các Đấng ở Bát-Quái-Đài còn đợi mấy em và chính Qua sẽ dìu dắt, kêu cửa Bát-Quái-Đài cho mấy em về làm bạn thân yêu của các Đấng Thiêng-Liêng. Nếu mấy em làm phận-sự không tròn và còn một mảy phàm tâm, thì cõi Hư-linh không đem mấy em vào bảng Công-nghiệp vĩ-đại bao giờ. Các em có làm trọng-trách đối với con cái Chí-Tôn, thì Bát-Quái-Đài mới hiệp một cùng mấy em vậy.
Mấy em chưa nắm được hòn ngọc thì chưa đủ bảo-toàn Vạn-Linh con cái của Chí-Tôn,
Qua nói Qua sẽ mở cửa Bát-Quái-Đài diù dắt mấy em mà mấy em có đến được cùng chăng là do tâm-lý của mấy em đó.
Ấy vậy mấy em phải rán sức, định tâm lấy tinh-thần vi chủ, nêu gương cho mấy em sau nầy đi theo. Nếu khối phàm còn ở trong óc mấy em thì không bao giờ đoạt mục-đích tối-cao, tối-thượng được, phải có khối óc thiêng-liêng mới mong thay hình Thánh-Thể Chí-Tôn đốùi với con cái Ngài là quần-linh.
Trích thuyết-đạo của Đức Hộ-Pháp tại lễ khai mạc đại-hội Phước-thiên ngày rằm tháng chạp Bính-tuất về “Nhiêm-vụ Phước-thiện”
Bây giờ nói về tại sao có Phật-Mẫu, trước khi có Đức Chí-Tôn là đấng từ không mà có … ấy là đấng vô hình, vô ảnh ở trong cảnh vô tướng, Đức Chí-Tôn vì mộng-tưởng chẳng khác kẻ phàm, sanh ra lớn lên lại muốn tạo-nghiệp, muốn tưởng Đức Chí-Tôn là nguồi cội cả Bí-Pháp nên gọi là Phật. Trong Bí-Pháp buổi ban sơ phân tách ra âm dương, phần âm là Phật-Mẫu sản-xuất cả cơ hữu-vi của vụ-trụ. Bởi thế nên quyền-năng của Phật-Mẫu là Mẹ khí-thể của ta, nên ta có ba hình thể là Tam-Bửu đó vậy.
Trích Thuyết đạo của Đức Hộ-Pháp ngày 1 tháng 2 Đinh-hợi (1947) về“ Phật-Mẫu”.
Cả cơ-quan tạo-đoan hữu-tướng, thảy đều do Phật-Mẫu tạo thành. Khi ta đến cõi trần mang mãnh thi-hài, cái chơn-linh khi đến, khi về cũng do nơi tay Phật-Mẫu mà sản xuất, Phật-Mẫu là mẹ của linh-hồn, nếu chúng ta biết ơn nặng ấy, thì ta càng cảm-mến cái công-đức hoá-dục sản-xuất của Ngài vô cùng.
Chúng ta ngày nay trên đường tu-tiến, đắc-đạo hay không cũng do bà Mẹ Thiêng-liêng nâng đở ấp yêu, vì không có ai cưng con hơn là Phật-Mẫu. Nếu chúng ta biết đặng cơ quan tạo-hoá Càn-khôn sản-xuất hữu-hình của Phật-Mẫu, thì chúng ta sẽ có tình-cảm kính-trọng thương-yêu Phật-Mẫu đến ngần nào. Con cái của Ngài xin đem vào thờ ở Đền-Thánh, thì Ngài lại từ-chối mới biết cái cung-kính của Phật-Mẫu đối với Đức Chí-Tôn ở thế-gian nầy được đáo-để đến dường ấy.
Còn nữ phái coi tánh-đức của Mẹ mà làm gương tu-tỉnh, lạ gì những tánh thường-tình thế-gian, đàn-bà ăn hiếp chồng, thất-kính với chồng, bỏ con trẻ bơ vơ, chẳng qua là họ không thọ-bẩm cái tình thương-yêu nồng-nàn của Mẹ vậy.
Trích Thuyết dạo của Đức Hộ-Pháp ngày 1 tháng 2 Đinh-hợi ()1947) về“ Phật-Mẫu.”
Từ khi cơ-quan hữu tướng của Mẹ đã tạo thành … nên bây giờ Mẹ thì vui cùng con cái an-ủi, nhớ con cái…
Phật-Mẫu khi thấy con cái đến ngày qui liễu, bỏ cái áo xác-thịt nầy về với Ngài, Ngài rất vui lòng tiếp rước con cái, như người đàn bà gặp được đứa con yêu dấu cách biệt từ lâu.
Trích Thuyết đạo của Đức Hộ-Pháp ngày 1 tháng 2 Đinh-hợi (1947) về ”Phật-Mẫu”.
Tam-Bửu là ba khí chất, tạo nên hình hài xác thịt là con kỵ-vật, thiên hạ lầm tưởng hể xác chết là mất, vậy thì thử hỏi Trời Đất vạn vật một khi đã hoại thì tan nát không còn sanh-hoá nữa hay sao? .
Bởi mang xác thịt mắt phàm không thể thấy, chớ nếu có huệ-nhãn thì thấy trong cái xác của người có ba thể:
- Thể thứ nhất là xác hài, thuộc vật chất biến sanh.
- Thể thứ nhì là chơn-thần do tinh-ba của vật-chất-khí mà sản xuất, từ phẩm địa Thần đến Thiên-Thần.
- Thể thứ ba là ngươn-khí do chơn linh mà có, từ bực Thánh đổ lên.
Chúng ta đạt pháp do chúng ta có ba thể tương-liên, đừng tưởng chúng ta không đạt được. Chúng ta hễ đi được thì đi hoài, đâu cũng có đường hết thảy. Song muốn đạt được pháp thì phải luyện. Ban sơ mới khai Đạo chúng ta phải thi-hành thể-pháp, nếu sau nầy không đạt được chơn-pháp thì cũng như con người có quần mà không có áo vậy.
Trích Thuyết đạo của Đức Hộ-Pháp ngày 1 tháng 2 Đinh-hợi (1947) về “ Phật-Mẫu.”
Phàm con người có ba báu: Tinh là xác thân của cha mẹ sanh ra, liên quan với xác thân là hơi (corps astral), nó tiếp xúc liên-quan bảo trọng sự sống. Sự sống là nuôi nấng lấy hình hài chúng ta, bằng sanh-quang do nơi Phật-Mẫu tạo mà có, liên quan với linh-hồn ta là của Chí-Tôn ban cho mà có. Ba thành một, một thành ba gọi là Chí Tôn lại chọn lựa vật quí báu là Bông (tinh) Rượu (khí), Trà (Thần) là ý-nghĩa Ngài muốn đòi hỏi con cái của Ngài những món quí mà ta có để sống ấy hiến cho Ngài, tức là Ngài muốn toàn con cái của Ngài sống mãi với Ngài đó vậy.
Trích thuyết-đạo của Đức Hộ-Pháp đêm rằm tháng 2 Đinh-hợi (1947) Về “Tam-bửu Tinh khí Thần”